Przycinanie żywopłotów to czynność z pogranicza architektury krajobrazu. Prawidłowo wykonana łączy walory estetyczne z pozytywnym wpływem na przycinane rośliny a często także, w mniejszym stopniu, na warunki świetlno-wilgotnościowe panujące w bezpośrednim sąsiedztwie przycinanych roślin.
Nie można zapominać, że podatność na formowanie to jedna z podstawowych cech, które pozwalają na zaliczenie konkretnego gatunku rośliny do grupy roślin żywopłotowych. W przypadku, gdy gatunek nie toleruje cięcia bądź toleruje go w bardzo ograniczonym zakresie, możemy zastosować go co najwyżej jako roślinę szpalerową. Żywopłoty potrzebują zatem od samego początku ingerencji narzędzi tnących.
Zasady rządzące przycinaniem żywopłotów:
1. Tniemy często (nawet do trzech razy do roku) co pozwala nam na ograniczenie intensywności poszczególnych zabiegów. Rośliny szybko regenerują a w efekcie nie mamy przerzedzonych fragmentów. Żywopłoty młode tniemy częściej niż starsze.
2. Formowanie żywopłotu zaczynamy wcześnie, często już w roku sadzenia lub następnym. Cięcie roślin sadzonych z odkrytym systemem korzeniowym może być mocne – nawet o 1/3-2/3; wpłynie to pozytywnie na zagęszczenie.
3. Regularne przycinanie górnej płaszczyzny żywopłotu wpływa stymulująco na jego wzrost boczny i szybsze dochodzenie do zwarcia.
4. Pionowy przekrój starszego żywopłotu powinien utrzymywać kształt zbliżony do rombu o szerszej podstawie w dolnej części. Taki kształt to gwarancja równomiernego ulistnienia od góry do dołu. Gatunki cienioznośne i cieniolubne (zobacz tabelę poniżej) możemy przycinać bardziej regularnie – przekrój żywopłotu może być bardziej prostokątny.
5. Zachowanie „kanciastych” form będzie zawsze wymagało więcej pracy niż zaokrąglonych.
6. Do bardziej precyzyjnego cięcia mniejszych powierzchni lepsze będą nożyce z krótkim ostrzem i szlifem prostym, do większych powierzchni stosunkowo łatwych do uformowanie najlepsze będą nożyce ze szlifem falistym, ząbkowanym lub sekator o napędzie elektrycznym bądź spalinowym. Skorzystanie z urządzeń napędzanych silnikami to raczej konieczność w przypadku wszystkich większych prac.
7. Cięcie roślin posadzonych jesienią przeprowadzamy następnej wiosny.
8. Najczęściej stosowaną metodą cięcia przy użyciu narzędzi mechanicznych jest metoda ruchów koszących.
Terminy cięcia:
- od marca do sierpnia (optymalnie: przełom czerwiec/lipiec) – gatunki liściaste,
- od czerwca do sierpnia – gatunki zimozielone lub częściowo zimozielone liściaste, tu często wskazany jest także zabieg wiosenny polegający na obcięciu pędów uszkodzonych zimą,
- od marca do sierpnia (optymalnie: lipiec) – gatunki iglaste z wyjątkiem sosen,
- początek czerwca (faza pękania kapturków pokrywających młode, strzelające pędy) – sosny.